Prachtige dieren vooral de mannetjes, met hun statige gewei, in Nederland vinden we ze vooral op de Veluwe, bij de Oostvaardersplassen, het Weerterbos en in het Groene Woud.
Regelmatig rijden we 's avonds even richting de Veluwe om te kijken wat er het bos uitkomt met de schemering. Natuurlijk zien we de bekende Edelherten, gebroeders  Hubertus en Lambertus, bij elke Veluwe kenner wel bekend! Hubertus is redelijk makkelijk te benaderen en vind mensen wel prima. Makkelijk te fotograferen dus!
Dit onnatuurlijke gedrag komt voort uit het feit dat Hubertus moeder ook niet bang was voor mensen en zo heeft Hubertus nooit geleerd te vluchten voor mensen. Hubertus is nu in 2021 elf jaar oud, volgens Harry, want die had hem in 2010 gefilmd als kalfje samen met zijn moeder.

Met het rammen in de takken in de bronsttijd of met het vijlen van zijn gewei, is Hubertus gewond geraakt en is hij aan één  oog blind geraakt, hij redt zich verder prima, en hij heeft ook voor nageslacht gezorgd, echter deze zijn niet zo mak als vader, ze worden door de moeders opgevoed en hebben wel geleerd om niet te dicht bij de mensen te komen.
Wanneer je Hubertus tegen komt houdt dan wel afstand, want het is voor hem niet prettig als iedereen voor zijn neus komt staan, sommige mensen komen namelijk wel heel dichtbij! Niet doen dus ...

In de zomer roodbruin van kleur, in september wordt de huid langzamerhand grijsbruin,  en in mei kleurt hij weer terug naar roodbruin, met een roomkleurige buik en  "spiegel"op het achterwerk. De vacht van de kalfjes is gevlekt! Wanneer het hert vlucht, dan wordt het staartje in de lucht gestoken!

De Edelherten worden gemiddeld ongeveer 15 jaar oud.

Edelherten in de Oostvaardersplassen (Flevoland)

Het gewei, ongeveer 70 cm lang maar kan zelfs wel 90 cm worden en wel 10 kilogram zwaar worden, dus dat is een heel gewicht om op je kop te hebben! Een jong Edelhert heeft nog weinig vertakkingen, maar de ouderen hebben er heel veel, worden ze heel oud, dan nemen de vertakkingen weer af!

De oudere herten gooien hun gewei af aan het eind van de winter en de jongeren in april of mei, daarna begint gelijk het nieuwe gewei weer te groeien, wel 2 cm per dag, in juli is het gewei weer volgroeid. Dit proces komt door de geslachtshormonen.

In juli dan begint het bastgewei te jeuken en dan gaan de schuren langs de bomen (vijlen) om de bastlaag te verwijderen. Wanneer je voor het eerst een hert tegenkomt met de flarden aan zijn gewei, denk je wat is hier gebeurd?

Edelhert Hubertus na het schuren ( vijlen ) van zijn gewei

Edelherten eten alleen plantaardig voedsel, en zijn dus herbivoren. Grassen en zaden zijn ze dol op, maar ook op scheuten en knopen van bomen, boomschors, heide etc. Dit hangt ook van de seizoenen af!

Herten zijn eigenlijk de hele dag actief, maar in de gebieden waar veel mensen zijn (wandelaars, fietsers),  zie je ze vroeg in de ochtend of tegen de schemering.

In de zomer en in de winter trekken de edelherten vaak samen op en vormen ze roedels,  de vrouwelijke herten (hinden) en onvolwassen dieren van beide geslachten vormen aparte roedels. Hinde roedels worden meestal geleid door een dominant vrouwtje.
De mannetjes trekken in roedels apart van de vrouwtjes met elkaar op, in de bronstijd vallen die roedels weer uit elkaar en dan gaan ze weer afzonderlijk op pad, om achter de hindes aan te gaan.
De bronstijd is van tweede helft van september tot begin oktober. Indrukwekkend om te zien en te horen!

De mannetjes proberen indruk elkaar te maken door uitgebreid te burlen: een soort oerkreet die je dan overal in de bossen hoort. Regelmatig vechten ze ook, waarbij ze met hun indrukwekkende geweien tegen elkaar slaan. In de paartijd verliezen de mannen soms wel 30 % van hun lichaamsgewicht, tijdens de bronst en het paren hebben ze amper tijd om te eten.

In mei-juni verstoot het drachtige vrouwtje haar vorige kalf en verwijdert ze zich van de groep. Ze zoekt een beschutte plek en zet een nieuw kalfje op de wereld. De moeder zoogt het kalf en verder is het kalfje meestal alleen, na een week of twee voegt ze zich dan weer bij de groep andere hindes. Ze zoogt het kalfje ongeveer 10 maanden.

De mens is de grootste vijand van het Edelhert, verder hebben ze eigenlijk geen natuurlijke vijanden

Je kunt aan de foto's goed zien in welke seizoenen ik heb gefotografeerd, mooi groen gras in het voorjaar / zomer of heide en oud dood gras in het najaar!

Een klein deel van de  roedel heren vijgezellen, op de Veluwe, hun gewei is nog voorzien van de bast.